Artı Eksinin Kısa Vadedeki Yanıltıcılığı

Dün Boston Celtics'in en kötü oyuncusu Nate Robinson 15'te 2 şut isabetiyle ile bitirdiği maçı, -5 +/- istatistiği ile tamamladı. Önce kısaca ne olduğunu anlatayım bunun. Bir oyuncunun parkede olduğu süreler içinde, takımının rakibinden kaç sayı geriye düştüğünü veya öne geçtiğini hesap eder +/- istatistiği. Bu veri son 1-2 yıldır daha fazla kullanılmaya başlandı NBA'de, eskiden maç içinde belki kafalarına eserse dikkat çekilirdi yanlış hatırlamıyorsam. Artık box-score'larda da yerini aldı, bazı istatistik sitelerinde ise yıllardır kullanılıyor. Ben istatistiklerin yalan söylemediğine inanan kesimdenim. Ancak bu +/- herhalde tutulan istatistikler içinde en çok eleştirilen ve en az güvenilendir. Bunun nedenini herhalde en iyi açıklayan örneklerden biri yukarıda verdiğim Nate Robinson'ın istatistiğidir.

Dün gece Celtics-Magic maçını izleyen istisnasız herkesin hemfikir olduğu bir konu vardı; o da Nate Robinson'ın gece boyunca Celtics'i baltaladığıydı. Zaten istatistiklerinden de anlayabilirsiniz bunu, 15'te 2 şut az buz değil. Ben çıksam Nate yerine Celtics ile maça, kazma bir şutör olarak yanımda Pierce, Garnett ve Allen varken 15'te 3 falan atarım herhalde. Neyse demek istediğim şey şu, Nate Robinson'ın elde ettiği -5, Pierce'ın -9 ve Allen'ın -12'sinden iyi. Halbuki Nate'in rezil hücum performansı onu Celtics'in açık ara en kötüsü yaptı dün gece. Bunu basketboldan anlayan, anlamayan herkes rahatlıkla görebilirdi. Tabii istatistiklere göre Pierce daha çok zarar vermiş takımına mesela. İşte +/- istatistiğine her maç tek tek bakmanın ne kadar yanlış olduğunu gösteren bir örnek bu. Kontrol etmedim açıkçası ama Nate Robinson muhtemelen takımın en iyisi Garnett'in parkede olduğu her saniye parkedeydi herhalde ve bu sayede +/-'de -25'lere düşmekten kurtuldu diye düşünüyorum.

Peki +/-'yi ne gibi durumlarda kaale almak lazım? İki durumda: Olağan dışı rakamları gördüğümüzde ve uzun vadedeki oyuncu istatistiklerinde. Mesela, Hidayet'in dün +30 yapması büyük ihtimalle bir tesadüf değil, çünkü takım arkadaşlarına baktığımızda en fazla +9 dikkat çekiyor. Maçı izlemeyenler için diyorum bunu elbette, yoksa zaten maçı izleyen herkes gördü Hidayet'in Magic'e dönüşünün ne kadar verimli olabileceğini. Diğer dediğim durum ise 15-20 maç ve sonrasında ortaya çıkan istatistikler. Ne kadar uzun vadeye bakarsanız, o kadar şansın etkisini sıfıra yaklaştırırsınız. Mesela Varejao geçen sene yanılmıyorsam ligin lideriydi +/-'de. Bu kesinlikle şans değil. Hani kazmadır falan ama Kobe'yi, Gasol'u, Nowitzki'yi falan geçmesini de şansa bağlamak olmaz, hele ki 82 maçlık istatistiğe baktığımızda. Varejao istikrarlı olarak bire bir savunmayı, rakibi devamlı rahatsız etmeyi, takıma enerji vermeyi başarıyordu ki, sahada olduğu bölümlerde Cleveland maç başına 14 sayı me ne fark atıyordu rakiplerine. Ha Varejao, LeBron'suz ne yapabilir? Bu sezon mesela maç başına -10 civarında Varejao, ama tabii Cleveland tam bir enkaz, takımda pozitif istatistik elde eden yok +/-'de... Bu tamamen ayrı bir konu, elbette yıldızların ve takımları taşıyan oyuncuların elde ettiği +/-'ler çok daha değerli, bunun tersini iddia etmek komiktir. Ama işte bütün sezon boyunca bir oyuncunun yaptığı doğruları göz ardı etmek de bana göre yanlıştır.

Ayrıca ek olarak bir oyuncu kenardayken takımın elde ettiği +/- değerler de ölçülüyor. Onunla, oyuncunun parkedeki dönemini karşılaştırıp ilginç sonuçlara varmak da mümkün. Mesela oyundayken pozitif katkı veren bir isim bench'e geldiğinde, takımı çok daha iyi bir performans gösterebiliyor. Bu durum o oyuncunun hücumdaki bencilliği ile açıklanabilir belki de. Böyle bir kural yok elbette, sadece ben fikir yürüttüm.

Böyle ilginç bir istatistiktir işte +/-. Bir daha box-score'larda gezindiğinizde, daha değişik bir gözle bakmanızı sağlayacak isem, ne mutlu bana.